Tham quan nhà sàn cổ của Vua Săn Voi

Ngôi nhà sàn cổ ở buôn Đôn, hay bản Đôn (xã Krông Na, huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk) là điểm tham quan không thể bỏ với những ai đặt chân đến đây. Theo các già làng, năm 1861, Y Thu Knul săn được một con voi trắng quý hiếm (lông, da voi màu trắng, ngà màu hổ phách). Ông đã mang tặng con voi quý này cho vua Xiêm. Đáp lại, vua Xiêm đã ban tặng cho Y Thu Knul nhiều vàng bạc và phong là Khun Yu Nốp – nghĩa là “Vua săn voi”.

Ngôi nhà cổ ở buôn Đôn của Khun Yu Nốp được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ, theo kiểu kiến trúc chùa tháp của Lào – Thái, được khởi công từ tháng 10-1883 và hoàn thành tháng 3-1885. Đó là ngôi nhà to đẹp nhất buôn Đôn thời bấy giờ. Tầng dưới là nơi nhốt gia súc và nhà kho, tầng trên để ở. Gian chính giữa có cầu thang gỗ đi lên. Phía trước nhà là hiên rộng kéo dài hai gian. Toàn bộ ngôi nhà được làm bằng gỗ hương, căm xe… Qua thời gian, ngôi nhà tuy đã xuống cấp nhưng vẫn lưu giữ được nhiều kỷ vật của các Vua voi qua nhiều thế hệ.

Ngôi nhà này đã gắn liền với 3 thế hệ Vua săn voi ở Buôn Đôn. Đó là Y Thu Knul – vua voi đầu tiên, tiếp theo là Ama Pợ Pho Khăm Súc và cuối cùng là Y Prung Êban (tên thường gọi là Ama Kông, 1909 – 2012). Trong cuộc đời mình, Ama Kông đã săn được 298 voi rừng, trong đó có 3 bạch tượng – một loài voi trắng quý hiếm. Trong chuyến săn voi cuối cùng năm 1996, ông bắt được 7 con voi. Sau đó ông chuyển sang làm huấn luyện voi cho rừng quốc gia Yok Đôn. Năm 2012, Ama Kông mất ở tuổi 103. Điểm độc đáo nhất của ngôi nhà là mái được lợp hoàn toàn bằng ngói gỗ. Các viên ngói được làm thủ công rất công phu. Để lợp đủ bộ mái, thợ đã phải đẽo 8.726 thanh gỗ (trung bình 2 x 12 x 25 cm) để làm ngói, tốn gần 10 m3 gỗ cà chít. Năm 1954, một cây me đổ làm sập mất gian phía trong. Tuy được khôi phục lại, căn nhà không còn bộ mái ngói gỗ nguyên bản. Ngôi nhà được làm toàn bằng gỗ tốt của rừng Buôn Đôn như gỗ hương, căm xe, cà chít. Qua những thăng trầm thời gian và khói lửa chiến tranh, nhà đã phần nào xuống cấp nhưng vẫn lưu giữ cấu trúc và bản sắc Tây Nguyên.

Trong ngôi nhà có Góc trưng bày những kỷ vật, đồ nghề săn voi của vua voi Y Thu Knul và những người kế tục: sợi dây da trâu và chiếc mâm đồng, thanh kiếm Vua Bảo Đại tặng vua voi Ama Pợ Pho Khăm Súc.